Dag 14 Eufraat, stuwmeer Atatürk, berg Nemrut

Vrijdag 28 oktober. Laatste reisdagen. Vandaag: Eufraat, stuwmeer Atatürk, berg Nemrut. Vanochtend bijtijds opgestaan. Er was van onze groep nog niemand in de ontbijtzaal, alleen onze chauffeur, abe Ziya. Ik ging bij hem zitten. Later kwam Benno ook ontbijten, maar ja toen zat ik al bij Ziya (anders was ik bij Benno gaan zitten). Ziya is zoals altijd aardig. Hij kreeg twee omelets en deelde er een met mij. Bij het verlaten van mijn hotelkamer zag ik verderop Benno zijn hotelkamer verlaten. De lift was dichtbij mijn kamer. Ik had op hem gewacht, niets vermoedend kwam hij met zijn rolkoffer en had toen pas door dat ik de liftdeur al die tijd voor hem had opengehouden. "Je bent wel heel sociaal, he?, zei hij. "Dat klopt". "En dat doe je naar iedereen." Mooie constatering, leuk. Toch nog even een onverwachte waardering van Benno naar mij. De openheid van Benno hield nog een tijdje aan. Dat was een mooie start van de dag. Langs de weg enorme kitscherige flatgebouwen. Dit is een van velen.

In de bus dacht ik onderweg: jammer dat we de Eufraat in Sufra niet meer hebben gezien, die zou daar vlakbij moeten zijn. Stoppen we opeens; bij de Eufraat. Kon ik toch zelf ervaren dit tweestromenland, de Tigre hadden we al eerder gezien en nu dus de Eufraat. Het gebied uit de geschiedenislessen dat Mesopotamië wordt genoemd, met vruchtbare grond waarbij men met irrigatiekanaaltjes begon en waar veel oude beschavingen zijn ontstaan. In het water prachtige reflecties van brug in wording en het groen van de bomen.

Daarna een tussenstop voor koffie of heerlijke chocolademelk met lekkere taart erbij. (Ik probeer deze laatste twee dagen uit te komen met de laatste lira’s. Als het echt moet, neem ik nog op. Maar daarom voor mij even geen taart. Een goede beslissing blijkt achteraf).

We rijden vervolgens door naar het gigantisch Atatürk stuwmeer.

Osman legt uit dat dit vele economische voordelen heeft gebracht, o.a. dat ze daar meer grond konden irrigeren, met dus meer inkomsten. Ook de vissers had het welvaart gebracht. Er zijn ook allerlei viskwekerijen, zoals de forelkwekerij van het restaurant waar we niet veel later aanschuiven. Iedereen zit nog vol van de taart. Kleinigheden hebben ze niet. Wel koude maar geen warme soep. Ik deel met Irene het Adana-gerecht, anders had ik warme soep genomen. Bij het weggaan zie ik in een hoekje nog een stapel boeken over de berg Nemrut, en daar gaan mijn goede (spaar)voornemens. Een uniek exemplaar, de uitgever is de eigenaar van het restaurant; voor 100 lira mag ik hem hebben. Okay. Geswitcht. En ook super trots, het is een bijzondere uitgave. We reizen door naar het hotel, hotel Eufraat.  Snel inchecken en dan weer door naar de berg Nemruth met de bijzondere zandstenen beelden op een grafheuvel. Wel een jasje meenemen, zegt Osman. Nou, zeg maar gerust twee jassen, een muts en handschoenen. Er staat daar een ijzige wind. Mijn uitrusting: één jasje, een boek en Turks fruit. We zijn er al vroeg: 15:30 uur.

De zonsondergang is, zo voorspelde Osman, om 16:45 uur. Mooi niet. Om 17:35 uur gaat daar de zon onder. Prachtig. En gadegeslagen door honderden mensen, die tegen 17 uur een plekje zoeken. Drie van ons en Osman gaan tegen 16 uur al naar beneden, de andere vier onder wie ik blijven. Het wordt heel gezellig, met achter Turkse mensen met glazen wijn. Heel bijzonder in dit moslim-land. Een rondje zit er niet echt in.

Helemaal verkleumd zoek ik de snelste weg (de route die we zijn opgegaan, de ander gaat geleidelijker). Plassen mag je daar niet op die heuvel en voortdurend ben je omringd door mensen. Gelukkig met deze route even niet. Niet al te lang volgen er ook andere mensen en zoeken we onze weg terug naar beneden. Ook mijn reisgenote Ans zit ertussen. Samen lopen we naar beneden en naar de auto. Door het lezen van mijn boek op de berg Nemrut kwam ik ook op de negatieve effecten van het aanleggen van dit gigantische stuwmeer: heel veel archeologische, waardevolle steden zijn onder het water verdwenen. Ans weet te vertellen dat een vriend van haar in deze regio heeft rondgereisd nog voor die aanleg, en dat er zo veel moois verloren is gegaan. We hebben afgesproken om vanavond ook Ziya en Osman te bedanken, er is geld ingezameld. Ik had nog twee ansichtkaarten waar we wat op konden schrijven. Morgen is een beetje rare dag. Heel vroeg vertrekken, naar Gaziantep, daar veel bezichtigen en ook niet te laat naar bed want de volgende dag, zondag, is een vroege vlucht naar Istanbul. Ik schrijf de tekst voor Ziya in het Nederlands en vraag Osman het te vertalen. Osman begint het hardop te lezen: mijn eerste woorden zijn abe Ziya. Ziya die ook bij Osman aan tafel zit, schiet gelijk vol. Maar eerst gaan we eten. Bij het eten houden Irene en ik voor hen samen een praatje en dat gaat heel gemakkelijk zo samen. En zelfs professional Osman houdt het niet helemaal droog. ’t Is van het hart naar het hart.